Bouwen en verbouwen in 2021: wat verandert er?

Vanaf 2021 dienen alle nieuwbouwwoningen in Vlaanderen – en bij uitbreiding ook in Europa - te voldoen aan de zogenaamde BEN-normen. Een bijna-energieneutrale woning (BEN) verbruikt per definitie weinig energie voor verwarming, ventilatie, koeling en warm water en focust op groene energiebronnen voor de energie die wel nog nodig is. Benieuwd naar de eisen? We sommen ze even voor je op.

Strenger E-peil

Het E-peil staat voor de globale energieprestatie van je woning en wordt bepaald door de aanwezige technieken, de thermische isolatie, de luchtdichtheid, de oriëntatie, enzovoort. Aan de hand van gespecialiseerde software berekent een onafhankelijke EPB-verslaggever een score die symbool staat voor de energiezuinigheid van het gebouw. Wie in 2020 een bouwaanvraag indiende, moest ervoor zorgen dat het E-peil van de woning een lagere score behaalde dan 35. Om te voldoen aan de nieuwe BEN-normen dien je echter nog lager te scoren: het E-peil zakt in 2021 namelijk van E35 naar E30. Ligt het E-peil van je nieuwbouwwoning hoger dan het maximale E-peil dat opgelegd werd in het jaar waarin je je bouwaanvraag indiende, dan riskeer je een boete.

Voor ingrijpende energetische renovaties lag het maximum E-peil tot voor kort nog op E70, maar ook dat zakt in 2021 naar E60. Het gemiddelde E-peil na renovaties lag in Vlaanderen reeds onder dit limiet, waardoor een verstrenging van de norm volgens de overheid makkelijk in te voeren is en ook haalbaar is voor verbouwers.

(Voorlopig) geen strenger S-peil

Het S-peil staat voor de energie-efficiëntie van je bouwschil (buitenmuren, ramen, dak, vloeren,…) en ook hier geldt dat hoe lager de score is, hoe energievriendelijker je woning is. Normaal gezien zou het S-peil vanaf 1 januari 2021 verstrengd worden van S31 naar S28, maar dat plan wordt nu ten vroegste doorgevoerd vanaf 1 januari 2022. Om de S28-norm te kunnen behalen mag je rekenen op een aantal extra kosten (5 à 10% meer) voor bijkomende zonwering, extra isolerende beglazing en duurdere isolatiematerialen.

Isolatie

De nieuwe BEN-eisen staan ook voor een doorgedreven isolatie. Voor de verschillende constructiedelen van je woning gelden er verschillende Umax-eisen die aangeven hoe goed een bepaald deel van je woning geïsoleerd is. Voor de meeste scheidingsconstructies blijven de eisen hetzelfde, enkel vloeren en vensters moeten nu beter presteren dan vroeger.

-    daken, buitenmuren en vloeren: maximaal 0,24 W/m²K
-    vensters (raamprofiel en beglazing): maximaal 1,50 W/m²K
-    glas: maximaal 1,1 W/m²K
-    deuren en poorten: maximaal 2 W/m²K

Oververhitting

De oververhittingsindicator van een BEN-woning geeft aan hoe hoog de kans op oververhitting is en mag niet meer bedragen dan 6.500 Kh. In een goed geïsoleerde woning blijft de warmte binnen hangen, maar een BEN-woning raakt niet oververhit indien er voldoende aandacht besteed wordt aan zonwering of de oriëntatie van je ramen. Ook nachtelijke ventilatie kan ervoor zorgen dat de kans op oververhitting kleiner wordt. Zelf de oververhittingsfactor berekenen? Bekijk even www.energiesparen.be/EPB-pedia/rekenmethode/oververhitting voor de juiste formule. 

Ventilatie

Sinds 2006 is het verplicht een ventilatiesysteem te integreren in een nieuwbouw, maar pas sinds 2016 moet ook de kwaliteit van dat systeem aan bepaalde eisen voldoen. Om dit te bepalen ben je verplicht een ventilatieverslaggever in te schakelen die een voorontwerp en een ventilatieprestatieverslag opmaakt. Tip: om zoveel mogelijk energie te besparen kies je best voor een systeem met vraagsturing of warmteterugwinning. 

Hernieuwbare energie: minimum aandeel

Een BEN-woning moet minstens tenminste 15 kWh/m² energie uit hernieuwbare bronnen halen. Om dat mogelijk te maken kan je kiezen uit de volgende opties: 

-    Zonneboiler
-    PV-panelen
-    Warmtepomp
-    Warmtepompboiler
-    Biomassaketel
-    Aansluiting op een stadsverwarmings- of stadskoelingsnet
-    Participatie in een hernieuwbaar energieproject in je provincie

Je bent uiteraard niet verplicht om alle nodige energie uit slechts één van die bronnen te halen: combineren kan ook. De netto-energiebehoefte voor verwarming mag ten slotte maximaal 70 kWh/m² bedragen. 
 

Veranderen er in de toekomst ook nog andere regels?

EPC-labelpremie
Erf of koop je een huis of appartement dat niet voldoet aan de energienormen? In dat geval kan je vanaf 2021 een beroep doen op de nieuwe EPC-labelpremie op voorwaarde dat je binnen de vijf jaar een grondige energetische renovatie uitvoert. Dit dien je aan te kunnen tonen aan de hand van een nieuw EPC-attest dat opgemaakt moet worden na het afronden van de renovatie(s). Het bedrag van de premie wordt bepaald door het nieuwe EPC-label.

Renteloze energielening
Naast de EPC-labelpremie wordt ook de renteloze energielening verhoogd tot 60.000 euro. Op dit moment kan slechts een bepaalde doelgroep renteloos tot 15.000 euro lenen, maar vanaf 2021 zal iedereen die een woning/appartement koopt of erft hier aanspraak op kunnen maken. Ook hier hangt het bedrag van je lening af van het EPC-label van je gerenoveerde woning. Verandert je score na renovatie van label F of E naar label C? Dan kan je tot 30.000 euro lenen. Stijg je naar een B-label dan ligt dat komt dat bedrag neer op 45.000 euro. Bekom je een A-label, dan kan je zelfs tot 60.000 euro renteloos lenen.

Verlaagd btw-tarief voor sloop en heropbouw
Op dit moment geldt het btw-tarief van 6% voor sloop en heropbouw slechts voor 32 centrumsteden in ons land, maar in het nieuwe federale regeerakkoord staat dat dit verlaagde tarief ook doorgevoerd in alle andere steden en dorpen in ons land. Wanneer dit precies zal gebeuren, is voorlopig nog niet bekend.

Geen stookolieketels meer bij nieuwbouw en renovatie
Over dit puntje is er nog geen concreet nieuws, maar er zou wel sprake zijn van een verbod op stookolieketels in nieuwbouwwoningen. Ook bij ingrijpende energetische renovaties waarbij minimum 75% van de woning geïsoleerd wordt en het verwarmingssysteem vervangen wordt, zou dit verbod doorgevoerd worden.

Geen aardgasaansluiting meer in verkavelingen
Ook hierover is er nog geen beslissing gevallen, maar mogelijk zullen nieuwe woningen in een verkaveling niet meer aangesloten mogen worden op het aardgasnet, waardoor een condensatieketel op gas in dat geval geen optie meer is. Er rest je dan nog de keuze tussen een warmtepomp of een aansluiting op een warmtenet indien dit ter plaatse voorzien is.